माणिक्य (Ruby) माणिक्य सूर्यको एक मूल्यवान् रत्न हो । सामान्यतया माणिक्यले सिंह राशि र मेष, सिंह र धनु लग्नका मानिसका लागि सकारात्मक उर्जा प्रदान गर्दछ । कुण्डलीमा सूर्यको स्थिति अनुकुल नभएमा माणिक्य धारण गर्नु फलदायी हुन्छ । सामान्यतया माणिक्यको रंग गुलाबी रातो हुन्छ । वैज्ञानिक दृष्टिले यसको रासायनिक संरचना एल्यूमीनियम आक्साईड, क्रिस्टलाईज कार्वन हो र यसमा लौह क्रोमियम, एल्मुनियम, अक्सीजनआदि तत्त्व मिश्रित हुन्छ, यो धारण गर्नाले सूर्यजन्य पिडा शान्त हुन्छ । माणिक्यको उपरत्न लालडी, सूर्यकान्त,गार्नेट आदि हो । यसलाई आईतवार या विशेषज्ञको सल्लाहमा प्राणप्रतिष्ठा गरी अनामिका (साईंली) औंलामा धारण गर्नाले शुभफल मिल्नेछ । मोती (Pearl) मोती चन्द्रमाको एक मूल्यवान् रत्न हो । सामान्यतया कर्कट, वृश्चिक, मकर र मीन लग्न भएका जातक र कर्कट राशिका लागि मोती धेरै राम्रो मानिन्छ । कुण्डलीमा चन्द्रमाको स्थिति अनुकुल नभएमा मोती धारण गर्नु लाभदायी हुन्छ । सामान्यतया मोतीको रंग चमकिलो सेतो हुन्छ र यो एक जैविक रत्न हो । वैज्ञानिक दृष्टिले आधुनिक रासायनिक शास्त्र अनुसार मोतीमा क्याल्सियम, जैव पदार्थ, पानी, अक्सीजन र अन्य तत्त्वहरू हुन्छन् । मोतीको उपरत्न सीप, चन्द्रकान्ता र शंखमुक्ता हो । यसलाई सोमवार या विशेषज्ञको सल्लाहमा प्राणप्रतिष्ठा गरी कच्छी औंलामा धारण गर्नाले शुभफल मिल्नेछ । मूंगा (Coral) मूंगा मंगल ग्रहलाई प्रतिनिधित्त्व गर्ने मूल्यवान् जैविक रत्न हो । मूंगा सामान्यतया मेष, वृश्चिक, सिंह र कर्कट लग्न भएका जातक र मेष र वृश्चिक राशिका लागि अत्यन्तै प्रभावकारी मानिन्छ । कुण्डलीमा मंगलको स्थिति अनुकुल नभएमापनि मूंगा धारण गर्न सकिन्छ । सामान्यतया मूंगा सिन्दुरे रातो वा गेरुवा रंगको हुन्छ । वैज्ञानिक दृष्टिले आधुनिक रासायनिक शास्त्र अनुसार मूंगा मापनि क्याल्सियम, कार्बन, अक्सीजन र अन्य तत्त्वहरू हुन्छन् । मूंगा को उपरत्न तामडा हो । मूंगा लाई मंगलवार या विशेषज्ञको सल्लाहमा प्राणप्रतिष्ठा गरी साईली औंलामा धारण गर्नाले शुभफल मिल्नेछ । पन्ना (Emerald) पन्ना बुध ग्रहको प्रतिनिधित्त्व गर्ने मूल्यवान् खनिज रत्न हो । पन्ना सामान्यतया वृष, सिंह, धनु र मेष लग्न र मिथुन र कन्या राशिका मानिसले धारण गर्दा अत्यन्तै लाभदायी हुनेछ । कुण्डलीमा बुध ग्रहको अनुकूल स्थिति नभएमापनि पन्ना धारण गरी शुभफल प्राप्त गर्न सकिन्छ । वैज्ञानिक दृष्टिले आधुनिक रासायनिक शास्त्र अनुसार पन्नामा एल्मुनियम, बेरिलियम सिलिकेट, ग्रेनाइट, पेग्मेटाईट र अन्य तत्त्वहरू हुन्छन् । यो भारत, श्रीलंका, पाकिस्तान, अस्ट्रेलिया, ब्राजिल, इटाली, इन्डोनेशिया, नर्वे आदिमा उच्च स्तरको पन्ना पाईन्छ । पन्नाको रंग सामान्यतया हरियो हुन्छ । पन्नाको उपरत्न जबरजद्द हो । पन्नालाई बुधवार या विशेषज्ञको सल्लाहमा प्राणप्रतिष्ठा गरी कान्छी औंलामा धारण गर्नाले सुख एवं समृद्धि मिल्नेछ । पुखराज (Topaz, Yellow Sapphier) पुखराज बृहस्पति ग्रहको हुल्यावन् रत्न खनिज रत्न हो । सामान्यतया पुखराज धनु, मीन, मिथुन र कन्या लग्न र धनु तथा मीन राशिका जताकका लागि धेरै महत्त्वपूर्ण हुन्छ । कुण्डलीमा बृहस्पति ग्रहको प्रतिकूल स्थिति भएमापनि पन्ना धारण गरी सकारात्मक उर्जा प्राप्त गर्न सकिन्छ । यसमापनि वैज्ञानिक दृष्टिले आधुनिक रासायनिक शास्त्र अनुसार पुखराजमा एल्मुनियम, फ्लोरीन, सिलिका र अन्य तत्त्वहरू हुन्छन् । पुखराज पहेंलो, घ्यूरंग, सेतो सहित धेरै प्रकारको हुन्छ । पुखराजको उपरत्न सुनैला हो । पुखराजलाई विहीवार या विशेषज्ञको सल्लाहमा विधिपूर्वक प्राणप्रतिष्ठा गरी चोरी औंलामा धारण गर्नाले विद्या, बुद्धि, पद, प्रतिष्ठा, समृद्धि एवं प्रेम प्राप्तिमा निकै सहयोगी सिद्ध हुनेछ । हीरा (Diamond) शुक्रग्रहलाई प्रतिनिधित्व गर्ने बहुमुल्यवान् रत्न हीरा हो । यो पारदर्शी र शितलता प्रदान गर्ने खनिज रत्न हो । वृष, तुला, कन्या, मकर र कुम्भ लग्न र वृष एवं तथा तुला राशिका जfताकका लागि धेरै महत्त्वपूर्ण हुन्छ । यसको प्रयोगले पारिवारिक सुख, सन्तान सुख प्राप्ति आदिको लागि महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्ने विश्वास छ । वैज्ञानिक दृष्टिले आधुनिक रासायनिक शास्त्र अनुसार हीरामा विशुद्ध क्रिस्टलाईज कार्वन हुन्छ यो एउटा कोईलाको जाति हो । कुण्डलीमा शुक्रग्रह जनित दुश्प्रभाव भएमा हीरा धारण गरी शुभ फल प्राप्त गर्न सकिन्छ । हीराको रंग सेतो, रातो, पहेंलो, हरियो, निलो, कालोआदि धेरै प्रकारको हुनेकुरा पौराणिक कथाहरूमा पाईन्छ । हीराको उपरत्न जिर्कन हो । हीरालाई शुक्रवार या विशेषज्ञको सल्लाहमा विधिपूर्वक प्राणप्रतिष्ठा गरी कान्छी औंलामा धारण गर्नाले विद्या, बुद्धि, पद, प्रतिष्ठा, समृद्धि एवं प्रेम प्राप्तिमा समेत निकै सहयोगी हुनेछ । नीलम (Blue Sapphire) नीलम शनि ग्रहको प्रतिनिधित्व कारक र शक्तिशाली खनिज रत्न हो । सामान्यतया मकर, कुम्भ, वृष, तुला लग्न र मकर एवं कुम्भ राशि भएका जfताकका लागि बहुउपयोगी सिद्ध हुन्छ । यसको प्रयोगले आयु, आरोग्य, भाग्यवृद्धि र शीघ्र सफलता दिलाउन सक्ने उर्जा, जातकलाई शिघ्र फल दिई राजालाई रंक र रंक लाई राजा बनाउने क्षमता नीलममा विद्यमान हुन्छ । वैज्ञानिक दृष्टिले यसको रासायनिक संरचना बेरिलियम सिलिकेट, एल्यूमीनियम आक्साईड हो र यसमा धेरै तत्त्वहरु मिश्रित हुन्छ । ग्रह गोचर या कुण्डलीमा शनि ग्रहको प्रतिकूल स्थिति भएमापनि नीलम धारण गरी सकारात्मक उर्जा प्राप्त गर्न सकिन्छ । नीलमको रंग धेरै प्रकारको भएता पनि अधिकतम नीलो रंगकै हुन्छ भने यसको उपरत्न लाजवर्द, ब्लु गार्नेट, कटैलाआदि हो । नीलमलाई शनिवार या विशेषज्ञको सल्लाहमा विधिपूर्वक प्राणप्रतिष्ठा गराई मध्यमा (माझी) औंलामा धारण गर्नाले चमत्कारी लाभ मिल्नेछ । गोमेद (Zircon,Hessonite) राहु ग्रहको प्रतिनिधित्त्व गर्ने खनिज रत्न गोमेद हो । यसको रंग गोमूत्रको समान हुन्छ । यसको प्रयोगले ग्रह गोचर, राहुजन्य ग्रहको प्रतिकूल स्थिति भएमा, राहुजन्य दोष, सर्पयोग, महादशा, अन्तरदशाआदि प्रतिकूल भएमा गोमेद धारण गरी शुभफल प्राप्त गर्न सकिन्छ । वैज्ञानिक दृष्टिले आधुनिक रासायनिक शास्त्र अनुसार गोमेदमा एल्यूमीनियम, अक्सीजन, जरकोनियम सिलिकेट, आदि तत्त्व हुन्छ भने यसको उपरत्न तुरसावा र साफी आदि हो र यो उपरत्न धारण नगरेकै राम्रो मानिन्छ । यसको प्रयोगले शुभ अशुभ फल तत्कालै देखा पर्दछ त्यसैले विशेषज्ञको सल्लाहमा विधिपूर्वक प्राणप्रतिष्ठा गराई शुभ साईतमा माझी औंलामा धारण गर्नाले राम्रो फल मिल्नेछ । लहसुनिया (Cat’s Eye) लहसुनिया वा वैदूर्य केतुग्रहको प्रतिनिधित्त्व कारक खनिज रत्न हो । विरालोको आँखा जस्तै चम्किलो देखिने यो रत्न अन्य पत्थरको तुलनामा एकदमै भिन्न प्रकारको हुन्छ । लहसुनिया धारण गर्नु भन्दा पूर्व विज्ञहरूको सल्लाह एवं सुझाव अनुसार धारण गरेमा चमत्कारी लाभ मिल्नेछ । वैज्ञानिक दृष्टिले लहसुनियालाई दुई भागमा विभाजन गरिएकोछ: क्राइसोबेरिल र स्फटिक वर्ग । क्राइसोबेरिलमा एल्यूमीनियम, बेरीलियम र क्रोमियम विद्यमान हुन्छ भने स्फटिकीयमा सिलिका, अक्सीजन आदि तत्त्व हुन्छ । कुण्डलीमा केतु ग्रहको अनुकूल स्थिति भएमा, केतुको ग्रहगोचर नराम्रो भएमापनि लहसुनिया धारण गरी शुभफल प्राप्त गर्न सकिन्छ । लहसुनियाको उपरत्न संगी र गोदन्ती हो । लहसुनियालाई शुभदिनमा विशेषज्ञको सल्लाहमा प्राणप्रतिष्ठा गरी माझी औंलामा धारण गर्न सकिन्छ । यहाँहरूको अमूल्यजीवन रत्नमय होस्, शुभकामना ।
